مهمترین عامل پیشگیری از اضافه وزن
روند رو به رشد چاقی در ایران، زنگ خطری برای نظام سلامت کشور
افزایش نگران کننده چاقی و دیابت در ایران، به عنوان یکی از مهمترین چالش‌های سلامت جامعه مطرح است. دکتر فریدون عزیزی، رئیس انجمن پیشگیری و درمان چاقی ایران، ضمن اشاره به برگزاری نهمین کنگره پیشگیری و درمان چاقی در دانشگاه شهید بهشتی (۲۸ تا ۳۰ آذر ماه)، این موضوع را یک اولویت ملی خواند. وی موفقیت‌های نظام سلامت ایران در کنترل بیماری‌های عفونی طی چهار دهه گذشته را ستود، اما چاقی را به عنوان یک تهدید جدی که در آینده به هزینه‌های هنگفتی برای نظام سلامت منجر خواهد شد، معرفی کرد.
این کنگره با همکاری معاونت بهداشت وزارت بهداشت، با هدف ارائه راهکارهای جامع برای مقابله با این اپیدمی و ارائه آخرین یافته‌های علمی برگزار می‌شود. هدف اصلی، ارائه راهکارهای عملی و مبتنی بر شواهد برای غلبه بر چالش چاقی در کشور است. کنگره از متخصصان، محققان و مسئولان مرتبط دعوت به همکاری و مشارکت می‌کند.
عزیزی، دلایل اصلی شیوع چاقی در ایران را ترکیبی از عوامل ژنتیکی، اپی ژنتیکی و سبک زندگی نام برد. وی به اهمیت شاخص توده بدنی (BMI) به عنوان معیاری برای سنجش چاقی اشاره کرد و تأثیر عوامل محیطی و شیوه زندگی در دوران بارداری و سال‌های اولیه زندگی را بر بروز چاقی در آینده برجسته ساخت. نقش تغذیه پرکالری و کم تحرکی در افزایش شیوع چاقی نیز مورد تأکید قرار گرفت.
بررسی آمارها نشان می‌دهد که در تهران، حدود ۷۰ درصد افراد بالای ۲۰ سال اضافه وزن یا چاقی دارند و این رقم در مناطق شهری به بیش از ۸۰ درصد در افراد بالای ۳۰ سال می‌رسد. این در حالی است که این میزان در مناطق روستایی تا ۷۲ درصد و حتی در روستاهای دورافتاده تا ۴۴ درصد هم گزارش شده است. البته باید توجه داشت که شیوع چاقی در ایران، اگرچه بالاتر از میانگین جهانی است، اما به سرعت در حال نزدیک شدن به کشورهای پیشرفته و برخی کشورهای عربی است.
برای پیشگیری از چاقی، وی به اهمیت مداخلات در دوران بارداری از جمله اجتناب از سیگار کشیدن، کنترل وزن و پیشگیری از دیابت بارداری تأکید کرد. همچنین، تغذیه سالم در سال اول زندگی، شیردهی به مدت حداقل ۱۲ ماه و خواب کافی کودک (حداقل ۱۲ ساعت در شبانه روز) از عوامل مهم در کاهش ریسک چاقی مطرح شدند. تغذیه سالم و فعالیت بدنی مناسب در دوران کودکی و نوجوانی، به ویژه تا ۸ سالگی نیز از راهکارهای مهم پیشگیری از چاقی در بزرگسالی است. در مجموع، تغییر سبک زندگی، برنامه ریزی‌های راهبردی در دوران بارداری و نظارت بر شاخص توده بدنی، از اصلی‌ترین راهکارهای پیشگیری از چاقی به شمار می‌روند.
