رونمایی از ۸ پروژه حفاظتی و مرمتی برای پاسداری از تخت جمشید
مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید از آغاز هشت پروژه مهم با هدف حفاظت و مرمت این اثر باستانی خبر داد. این طرح‌ها که به تصویب شورای فنی پایگاه رسیده‌اند، در راستای استحکام‌بخشی به دیوارها، عناصر معماری و بناهای تخت جمشید تهیه شده و به مناسبت روز جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی معرفی گردیدند. انتظار می‌رود این پروژه‌ها به زودی از طریق سامانه مناقصات دولتی به پیمانکاران واجد شرایط واگذار شوند و پایگاه تخت جمشید از تمامی متخصصان دعوت به همکاری در اجرای آن‌ها نموده است.
علیرضا عسکری چاوردی با اشاره به جزئیات این برنامه‌ها اظهار داشت: پروژه‌های ساماندهی، حفاظت و مرمت در محوطه جهانی تخت جمشید شامل مرمت‌های سازه‌ای و ساماندهی عناصر سنگین سنگی است. هدف اصلی این اقدامات، بهبود وضعیت پایداری سازه‌ها، حفاظت و مرمت بخش‌های در معرض خطر، ساماندهی عناصر سنگی پراکنده در محوطه و حفاظت از قطعات سنگی ارزشمند نظیر سرستون‌ها و پایه‌های ستون‌ها است.
روابط عمومی پایگاه میراث جهانی تخت جمشید اعلام کرد که هشت طرح مصوب در این زمینه عبارتند از: «ساماندهی و حفاظت اضطراری دیوار جنوب غربی کاخ هدیش»، «ساماندهی، حفاظت و مرمت بخش شرقی دیوار هدیش»، «ساماندهی، حفاظت و مرمت جرز شرقی درگاه شمال غربی کاخ صد ستون»، «ساماندهی سنگ‌های منقوش در محوطه»، «ساماندهی، حفاظت و مرمت دیوار شمال غربی»، «جرز شرقی دروازه ایوان شمالی کاخ صد ستون – گاو نگهبان»، «ساماندهی، حفاظت و مرمت ۱۰۰ قطعه شکسته شده در محوطه میراث جهانی تخت جمشید» و «دیوار شمالی تختگاه». وضعیت برخی از این سازه‌ها به مرحله بحرانی رسیده و مرمت آن‌ها از اولویت بالایی برخوردار است.
توضیحات پایگاه میراث جهانی تخت جمشید حاکی از آن است که سنگ‌های این مجموعه پس از استخراج و انتقال، بدون استفاده از ملات و صرفاً با بست‌های آهنی به یکدیگر متصل می‌شدند. این بست‌ها که معمولاً مقطع مستطیلی داشتند، در پوششی از سرب قرار می‌گرفتند. سرب علاوه بر حفظ بست در جای خود، از خوردگی سنگ توسط فلز نیز جلوگیری می‌کرد و به استحکام دیوار می‌افزود. عوامل گوناگونی سبب جابجایی و خروج قطعات سنگی، به ویژه در ردیف‌های بالایی، از محور اصلی شده است. در برخی بخش‌ها، بلوک‌های سنگین تخریب شده و جایگزینی آن‌ها با بلوک‌های جدید ضروری است. وضعیت دیوار شمالی تختگاه که طرح ساماندهی، حفاظت و مرمت آن به تصویب رسیده است، نیز نیازمند توجه ویژه است.
همچنین، یکی از مهم‌ترین عوامل آسیب‌رسان به نقوش برجسته تخت جمشید، بارش باران و جاری شدن آب بر روی آن‌ها عنوان شده است. اگرچه ایجاد پوشش بر روی نقوش معایبی نیز دارد، اما با توجه به شرایط برخی از آن‌ها، ایجاد پوشش محافظتی برای جلوگیری از تابش مستقیم نور خورشید و آسیب‌های ناشی از بارندگی و همچنین جلوگیری از رشد گلسنگ‌ها ضروری به نظر می‌رسد.
پیشنهاداتی نیز برای ایجاد سایه‌بان بر روی پلکان شمالی کاخ آپادانا، کف فرش‌های قرمز رنگ هخامنشی در کاخ تچر، سنگ‌های منقوش در بخش غربی ساختمان اداری، ایجاد سایبان موقت بر روی آثار سفالی در ضلع غربی بخش اداری و ایجاد سایه‌بان بر روی شیر سنگی در ضلع شرقی کاخ آپادانا و نقوش منحصر به فرد کاخ تچر ارائه شده است.
تاکید شده است که اجرای طرح‌های مرمتی در برخی از سازه‌های تخت جمشید نیازمند مطالعات زمین‌شناسی، فن‌شناسی، آسیب‌شناسی توسط متخصصان باستان‌شناسی و عمرانی و همچنین مستندنگاری دقیق است.
روابط عمومی پایگاه میراث جهانی تخت جمشید، اعتبار مورد نیاز برای این اقدامات ساماندهی، حفاظت و مرمت را حدود ۱۸۰ میلیارد ریال (تقریباً ۱۸ میلیارد تومان) به صورت پیمانی و امانی برآورد کرده است.
