کشف کلید درمان سرطان در فضا؟ پژوهش‌های فضایی، روزنه‌ای به سوی درمان‌های نوین
تهران: آیا ممکن است راه حل نهایی درمان سرطان در دل فضا نهفته باشد؟ دانشمندان با انجام آزمایش‌های پیشگامانه بر روی اندام‌های مصنوعی در محیط کم‌گرانش فضا، در تلاشند تا از اثرات منحصربه‌فرد این محیط بر بدن انسان برای مبارزه با این بیماری مهلک بهره‌برداری کنند.
به گزارش ایسنا، اگرچه اقامت طولانی‌مدت در ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS) به دلیل اثرات نامطلوب ریزگرانش بر بدن انسان، برای فضانوردان توصیه نمی‌شود، اما همین اثرات می‌توانند فضا را به مکانی ایده‌آل برای مطالعه و حتی درمان سرطان تبدیل کنند.
دانشمندان دانشگاه ویک فارست در پروژه‌ای بی‌سابقه، تومورهای رشدیافته در آزمایشگاه‌های زمینی را به ISS ارسال کردند تا آزمایش‌های غربالگری سرطان را در محیط فضایی سریع‌تر و دقیق‌تر انجام دهند. داوید ماروتا، مدیر برنامه تولید زیستی در فضا، معتقد است که ریزگرانش، شرایط را تسریع می‌کند و به محققان اجازه می‌دهد تا اثرات بیولوژیکی مورد نظر را در مدت زمان کوتاه‌تری مشاهده کنند.
برخلاف زمین که گرانش مانع رشد سلول‌های سرطانی می‌شود، در فضا این سلول‌ها می‌توانند به سرعت و در تمامی جهات گسترش یابند. دانشمندان دانشگاه نوتردام از این ویژگی برای ابداع یک آزمایش سرطان در فضا استفاده می‌کنند که تنها به یک قطره خون نیاز دارد. تنگفی لو، پژوهشگر این دانشگاه، امیدوار است که با همگانی و ارزان شدن این فناوری، امکان غربالگری سرطان در مقیاس وسیع فراهم شود.
علاوه بر مطالعه سرطان، حفظ سلامت فضانوردان در برابر خطرات سفر فضایی نیز از اولویت‌های اصلی پژوهشگران حوزه زیست‌پزشکی است. تشعشعات کیهانی و تغییرات فیزیولوژیکی ناشی از ریزگرانش، می‌توانند به DNA سلول‌های انسان آسیب برسانند و خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهند. بن سوارز، پژوهشگر پزشکی فضایی دانشگاه بوستون، معتقد است که ریزگرانش با تغییر شکل میکروتوبول‌ها (پروتئین‌های محافظ غشاهای سلولی)، می‌تواند به تقسیم سلولی نامنظم و افزایش احتمال ابتلا به سرطان منجر شود.
با این حال، این اثرات ژنتیکی می‌توانند فرصت‌های ویژه‌ای را برای توسعه درمان‌های نوین سرطان ایجاد کنند. برای مثال، اگر دانشمندان بتوانند ژن‌هایی را که در شرایط بی‌وزنی خاموش می‌شوند، شناسایی کنند، می‌توانند به طور مصنوعی این ژن‌ها را برای بیماران مبتلا به سرطان روی زمین فعال یا غیرفعال کنند.
همچنین، شرکت‌های داروسازی می‌توانند با انجام آزمایش‌های دارویی در فضا، فرآیند بررسی و تایید داروها را به طور چشمگیری سرعت بخشند. ماروتا معتقد است که با کاهش هزینه‌های آزمایش در مدار، این کار می‌تواند به یک راهبرد کلیدی برای ارزیابی سریع انواع داروها بدون نیاز به صرف سال‌ها انتظار تبدیل شود.
در حال حاضر، آزمایش‌های فضایی با محدودیت‌هایی مواجه هستند. برای مثال، داروی سرطان پمبرولیزوماب (Keytruda) را تنها می‌توان در فضا از طریق تزریق ساده دریافت کرد، زیرا مولکول‌های بلوری بزرگ آن در شرایط بی‌وزنی معلق هستند. همچنین، آزمایش خون توسعه‌یافته توسط پژوهشگران دانشگاه نوتردام تنها در فضا کار می‌کند.
این محدودیت‌ها این سوال را مطرح می‌کنند که آیا ممکن است روزی بیماران در فضا درمان شوند؟ اگرچه این ایده در حال حاضر بسیار گران است، اما امید است که با کاهش هزینه‌های سفر فضایی در آینده، این امر امکان‌پذیر شود.
در حال حاضر، دانشمندان باید از فرصت محدود باقی‌مانده برای استفاده از ایستگاه فضایی بین‌المللی (که قرار است در سال 2031 نابود شود) نهایت بهره را ببرند و آزمایش‌های خود را به امید پیشرفت‌های پزشکی انجام دهند.
