مدرسه‌ها برق می‌فروشند؛ طرح خورشیدی خیّران برای درآمدزایی پایدار در چهارمحال و بختیاری
مدیرکل نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس چهارمحال و بختیاری از آغاز برنامه‌ای ابتکاری خبر داد: نصب پنل‌های خورشیدی در مدارس خیری استان تا برق تولیدی به شبکه سراسری فروخته شده و درآمد آن به‌عنوان منبع پایدار مالی برای مدرسه نگهداری شود. این راهبرد تلاش می‌کند وابستگی مالی مدارس خیری به اعتبارات دولتی را کاهش دهد و مدرسه را به واحدی خودِکفا در مدیریت هزینه‌ها تبدیل کند.
چگونه کار می‌کند و چرا اهمیت دارد
ایده ساده اما تأثیرگذار است: با تامین سرمایه اولیه از سوی خیرین و نصب سیستم‌های فتوولتائیک، هر مدرسه تبدیل به یک تولیدکننده برق می‌شود. برق تولیدی بر اساس مقررات فروش برق مشترکان غیرخانگی به شبکه تحویل و درآمد آن به‌طور مستقیم در حساب مدرسه یا صندوق توسعه مدرسه واریز می‌شود. اجرای این پروژه بدون استفاده از اعتبارات دولتی صورت می‌گیرد تا مانع قانونی خرید تضمینی برق از محل اعتبارات عمومی نشود و فرآیند بر مبنای سرمایه‌گذاری خیران و قراردادهای خرید برق بین مدرسه و شرکت توزیع انجام پذیرد.
مزایا و فرصت‌های فراتر از درآمد
این طرح فقط یک منبع مالی نیست؛ اگر به صورت برنامه‌ریزی‌شده توسعه یابد، به چند خروجی مهم منجر خواهد شد:
- ایجاد درآمد پایدار برای پرداخت هزینه‌های جاری، نگهداری و ارتقای فضای آموزشی؛
- الگو شدن مدرسه به‌عنوان مرکز آموزش عملی انرژی‌های تجدیدپذیر برای دانش‌آموزان و جامعه محلی، کاهش انتشار کربن و ترویج فرهنگ صرفه‌جویی انرژی.
هم‌زمان این تجربه می‌تواند زمینه‌ساز شکل‌گیری تعاونی‌های بومی انرژی، جذب سرمایه‌گذار خصوصی و مشارکت شرکت‌های دانش‌بنیان در طراحی سیستم‌های بهینه برای مدارس شود.
چالش‌ها و پیش‌نیازهای موفقیت
برای تحقق کامل وعده‌ها، به چند اقدام اجرایی نیاز است: تضمین پشتیبانی حقوقی و قراردادی بین مدارس، اداره برق و خیران؛ برآورد اقتصادی دقیق شامل نرخ بازگشت سرمایه و هزینه نگهداری؛ آموزش مدیران مدرسه برای مدیریت درآمدها و نگهداری فنی سامانه‌ها؛ و فراهم‌سازی مکانیزم شفاف حسابداری تا درآمدها صرف ارتقا کیفیت تعلیم‌وتربیت شود.
گام بعدی و امکان توسعه الگو
مدیرکل اعلام کرده برخی مدارس خیری اعلام آمادگی کرده‌اند و در صورت تأمین منابع توسط خیران، عملیات نصب آغاز خواهد شد. اگر نمونه‌های اولیه با موفقیت اجرا و نتایج اقتصادی و آموزشی قابل‌اتکا ثبت شود، این مدل می‌تواند به‌سرعت در سطوح استانی و ملی تکثیر شود و مدارس را از بار مالی ناپایدار رها سازد.
طرح خورشیدی چهارمحال و بختیاری ترکیبی از نیت خیری، نوآوری مالی و اولویت زیست‌محیطی است؛ اگر با ساختار مدیریتی و نظارتی مناسب همراه شود، می‌تواند مسیر جدیدی برای تأمین پایدار منابع آموزش در مناطق مختلف کشور باز کند.
میثم قدیری، یکی از روزنامه‌نگاران برجسته و کارکشته در حوزه رسانه‌ای کشور است که سال‌ها در مجله‌های خبری مختلف به فعالیت پرداخته است. او به دلیل داشتن دیدی عمیق و تحلیلی نسبت به مسائل سیاسی و اقتصادی و…به عنوان یک منبع خبری قابل اعتماد شناخته می‌شود.
