اموال مجهول المالک و مباح چیست؟
مالکیت اموال، حقی مسلم برای اشخاص است. این حق شامل انواع دارایی‌ها می‌شود، و قانون به طور معمول، اشیاء مشمول مالکیت را مشخص می‌کند. اما در واقعیت، اموالی وجود دارند که مالکی ندارند و تعیین مالک برای آن‌ها امکان‌پذیر نیست؛ این اموال، “بی‌مالک” نامیده می‌شوند. زمین‌های بایر و اموال گم‌شده نمونه‌هایی از این اموال هستند.
سیستم حقوقی وظیفه دارد سرنوشت این اموال را تعیین کند، چرا که برخی از آن‌ها ممکن است با گذشت زمان و تحت شرایط خاص، به مالکیت اشخاص درآیند. قانون، این اموال بی‌مالک را به سه دسته تقسیم‌بندی می‌کند:
**۱. مشترکات عمومی:** این دسته از اموال بی‌مالک، به منظور حفظ منافع عمومی، توسط دولت و نهادهای دولتی اداره می‌شوند. دولت برای ارائه خدمات عمومی و انجام وظایف خود، از این اموال استفاده می‌کند. راه‌های عمومی، پل‌ها، مساجد، اماکن عمومی، بستر رودخانه‌ها و جنگل‌ها از جمله‌ی این مشترکات هستند.
**۲. مباحات:** ماده ۲۷ قانون مدنی، مباحات را تعریف می‌کند: اموالی که متعلق به هیچ شخصی نیستند و افراد می‌توانند مطابق قوانین، از آن‌ها استفاده و یا آن‌ها را به مالکیت خود در آورند. اراضی بایر (زمین‌هایی که بدون کشت و زرع رها شده‌اند) نمونه‌ای از مباحات هستند. مباحات دو ویژگی دارد: ۱- فقدان مالک، ۲- امکان استفاده و یا تملک قانونی.
**۳. اموال مجهول‌المالک:** این اموال دارای مالک هستند، اما به دلایلی مالک آن‌ها قابل شناسایی نیست. قانون‌گذار در ماده ۲۸ قانون مدنی، این اموال را جزئی از اموال عمومی تلقی کرده و مقرر می‌دارد که درآمد حاصل از آن‌ها باید صرف نیازمندان شود. تعریف فقیر در این زمینه، بر اساس عرف جامعه است و به کسی اطلاق می‌شود که درآمدش برای تأمین حداقل نیازهایش کافی نباشد.
